Hoorrecht: terug naar de basis van verbinding

Een uitnodiging tot gesprek vanuit Stichting Begrijpmens

Sinds 1 augustus 2025 is het hoorrecht officieel opgenomen in de onderwijswetgeving.
Een belangrijke stap, want ieder kind heeft recht op een stem in beslissingen die invloed hebben op zijn of haar leven.

Toch merken we dat deze nieuwe verplichting bij veel scholen ook vragen oproept.

“Hoe doen we dit goed?”
“Is dit iets wat we moeten vastleggen?”
“Gaat dit alleen over het OPP?”

Het antwoord is eenvoudiger – en tegelijk dieper – dan het lijkt.

Het hoorrecht hoort niet bij het OPP

Het hoorrecht is niet louter bedoeld als extra verplichting voor een OPP.

“Hoorrecht is niet praten óver kinderen, maar leren hoe we mét hen in verbinding blijven.”

Dat het nu verplicht in het OPP is opgenomen,
is niet omdat het daar thuishoort,
maar om daar iets zichtbaar te maken wat wellicht eerder gemist is.
In het OPP kun je de manier waarop je het kind betrekt en hoort vastleggen —
niet als vinkje,
maar als een gezamenlijk vertrekpunt:
zodat het OPP een document kan zijn dat laat zien hoe er vanuit verbinding samen met het kind vooruit wordt gekeken.

Van interventietoolkit naar taal van verbinding

Onder de vlag van Land van KBEN werken we sinds 2015 met scholen, ouders en professionals
in situaties waar luisteren allang niet meer vanzelfsprekend was:
taaie MDO’s, complexe casuïstiek rond hoogbegaafde of dubbel bijzondere leerlingen,
dreigende uitval en moeizame re-integraties.

We zagen wat er gebeurt als mensen elkaar letterlijk of figuurlijk niet meer kunnen horen.
En we ontwikkelden een taal om dat wél weer mogelijk te maken.

Wat begon als een interventietoolkit voor inventarisatie en draagvlak,
groeide door tot een organisatiebrede taal voor onderwijs, zorg en beleid.
Een taal die helpt om gedrag te duiden zonder oordeel,
emoties te herkennen zonder te verdrinken,
en samen te zoeken naar betekenis in plaats van schuld.

We werkten met scholen, samenwerkingsverbanden en gemeenten aan
de brede toepasbaarheid van Land van KBEN:
als instrument om jezelf te ontdekken, elkaar te verstaan en duurzaam te verbinden.

Binnen PCBO Apeldoorn kreeg dit zelfs letterlijk vorm:
een pilotschool waarin Land van KBEN zichtbaar aanwezig is —
in taal, omgang, lesstructuur en zelfs op het schoolplein.
Een school waar kinderen, leerkrachten en ouders zich herkennen
in een gezamenlijke taal van begrip en vertrouwen.

Vanaf September 2025 continueren wij onze werkzaamheden rondom hoorrecht exclusief vanuit Stichting Begrijpmens.

Hoorrecht vraagt ook zelfinzicht

Er ligt een hardnekkige aanname in veel gesprekken over hoorrecht:
het idee dat een kind zichzelf altijd goed genoeg kent om meteen te weten wat het wil of nodig heeft.
In de praktijk is dat vaak niet zo eenvoudig.

Luisteren naar kinderen begint met kinderen leren luisteren naar zichzelf.
Pas als een kind begrijpt wat er in hem of haar speelt —
wat wel of niet werkt, wat spanning geeft of rust brengt —
kan het die ervaring ook delen met een ander.

“ Soms heb je hulp nodig om eerst je eigen stem duidelijk te horen. “

Dat is precies wat onze aanpak mogelijk maakt:
Wij bieden een taal waarmee kinderen, jongeren én volwassenen leren kijken en luisteren naar hun eigen binnenwereld.
Zodat ‘je gehoord voelen’ niet alleen een kwestie van spreken wordt,
maar ook van begrijpen waar die stem vandaan komt.

Stichting Begrijpmens – voortzetting in de publieke sector

Stichting Begrijpmens is opgericht als publieke partner om onze missie en visie nog steviger neer te zetten.
De stichting bouwt voort op onze ervaring en brengt de opgebouwde expertise in bij gemeenten, scholen en maatschappelijke organisaties,
door onder andere:

het vormgeven van beleid waarin luisteren structureel wordt verankerd;
teamontwikkeling en training rond relationele communicatie;
onafhankelijke procesbegeleiding bij vastgelopen samenwerkingen;
en het samenbrengen van scholen die werken aan een luistercultuur.
opbouw van een noodfonds ten behoeve van kansengelijkheid.

Zo blijft Land van KBEN de bron van taal, visie en methodiek,
terwijl Begrijpmens deze kennis inzet in de publieke sector —
daar waar beleid, preventie en praktijk elkaar raken.

Een uitnodiging tot gesprek

Veel scholen en gemeenten staan nu op een kruispunt.
Ze willen het hoorrecht goed vormgeven, maar zoeken nog naar hoe dat past binnen hun eigen cultuur en praktijk.

Stichting Begrijpmens gaat daarover graag in gesprek.
Niet om alles in één gesprek te veranderen,
maar om samen te verkennen wat jullie al doen,
waar jullie kracht ligt,
en waar verbinding nog groei vraagt.

Op basis van onze ervaring met de hele keten van peuter tot bestuurder kunnen wij richting geven,
patronen helpen herkennen
en adviseren over wat in vergelijkbare situaties goed werkt —
zodat luisteren geen verplichting wordt, maar een natuurlijke gewoonte.

Wil je samen verkennen wat hoorrecht voor jullie organisatie betekent?
Neem vrijblijvend contact op via
info@begrijpmens.nl

Samen zetten wij ons in om luisteren structureel en menselijk te verankeren
— in beleid, in teams, en in het dagelijks contact met kinderen.